De leraar als ...

Sinds schooljaar 2022-2023 ben ik ingeschreven als deeltijds student voor de opleiding educatieve bachelor aan Thomas More. Ik ben de sprong naar het onderwijs dus aan het wagen.

Maar vooraleer ik zover ben, dien ik nog enkele basiscompetenties onder de knie te krijgen.

Gezien mijn vooropleiding duik ik graag in de wettelijke basis van het beroep van leraar en geen mooier startpunt dan het Besluit van de Vlaamse Regering betreffende de basiscompetenties van de leraren, gepubliceerd in B.S. op 4/07/2018.

De Vlaamse regering heeft bij besluit in 2018 de nieuwe (?) basiscompetenties van leraren vastgelegd. Zoals zij het zelf zo mooi verwoorden gaat het om basiscompetenties omdat `leraar zijn' een proces van levenslang leren is.

Het besluit vervangt/vernietigt het besluit van 2007. Als we de bijlages van beide besluiten (nvdr. Bijlages bevatten doorgaans de info die je wil weten ;-)) even 'snel' doornemen is de basis wel quasi hetzelfde gebleven zoals je in onderstaande kader kan zien:

Behoudens de benamingen van de overkoepelende competenties heeft men quasi dezelfde lijn aangehouden in 2018 t.o.v. 2007.

Enkel heeft men gekozen om FG7 aan te passen naar 'als lid van een onderwijsteam' i.p.v. 'schoolteam'. Het strookt m.i. ook meer met de werkelijkheid gezien scholen geen eilandjes van educatie (meer) zijn.

Enerzijds zijn er initiatieven zoals de ziekenhuisschool of de gemeenschapsinstellingen, waar op andere plaatsen dan op school lesgegeven wordt. De leraren in deze onderwijscontext hebben doorgaans wel contact met de scholen van hun (tijdelijke) leerlingen, maar zijn niet verbonden aan deze scholen.

Anderzijds komen er ook meer en meer ondersteuners op school die niet aan de school zelf gebonden zijn maar wel deel uitmaken van het onderwijsteam (bv. orthopedagogen, logopedisten, ...). We kunnen wel stellen dat de nieuwe omschrijving inclusiever is.

Maar, als we dieper in de bijlages duiken, dan merken we dat er aan de inhoud van de verschillende competenties toch gesleuteld werd. We merken dat er zich ook hier een modernisering heeft voltrokken.

Elke aanpassing bespreken gaat wat ver, dus neem ik er een uit dat me persoonlijk aanspreekt, nl. de aanpassing i.v.m. taal. Dit vinden we terug onder 'De leraar als begeleider van leer- en ontwikkelingsprocessen'.

2007: 1.11 De leraar kan het leer- en ontwikkelingsproces begeleiden in het Standaardnederlands.

2018: 1.10 De leraar kan ertoe bijdragen dat de lerende(n) gevoelig zijn voor taal en openstaan voor andere talen door aan taalsensibilisering te doen.

De leraar als begeleider van leer- en ontwikkelingsprocessen doet dat heden dus niet meer enkel in het Standaardnederlands maar draagt ertoe bij dat de lerende(n) gevoelig zijn voor taal en openstaan voor andere talen door aan taalsensibilisering te doen.

Aan de ene kant geeft dit ruimte om te experimenteren met het geven van niet-taalvakken in andere talen dan het Standaardnederlands. Op sommige scholen kunnen leerlingen kiezen om bv. het vak Aardrijkskunde of Economie in het Engels, Frans of Duits te volgen.

Dit noemt men CLIL of Content and Language Integrated Learning. Het doel is de leerlingen vaardigheden aan te leren in de doeltaal.

Aan de andere kant geeft de nieuwe kijk op taal de leraren ook de mogelijkheid om meertaligheid bij leerlingen als een kans te zien. Waar het Standaardnederlands voor sommige leerlingen een extra struikelblok vormt om de leerstof onder de knie te krijgen, kan een leraar hier op inspelen door bijvoorbeeld de definitie van bepaalde vaktermen ook te (laten) vertalen naar de thuistaal. Enerzijds kan de leerling hierdoor de nodige vakkennis begrijpen, anderzijds heeft de leerling ook het gevoel dat er respect is voor zijn thuistaal waardoor de leerling zich hopelijk gesterkt zal voelen en meer gemotiveerd is om voor school te werken.

Een interessant onderzoek over meertaligheid op school is het MARS-onderzoek, (MARS staat voor Meertaligheid Als Realiteit op School), dat in januari 2016 gepubliceerd werd.

Uiteraard kan ik hier theoretisch zeer positief over zijn, maar de klaspraktijk zal er ongetwijfeld heel anders uit zien.

Alvast bedankt om mijn eerste blogbericht te willen lezen.